Sophie Scholl
Een getuige van de waarheid
Sommige films mag men niet missen. 'Die letzte Tage von Sophie Scholl' is er zeker zo een. Het is de uit getuigenissen en documenten opgebouwde en verfilmde geschiedenis van de Duitse studente Sophie Scholl en haar broer die na het verspreiden van pamfletten op de universiteit van München gearresteerd, verhoord, veroordeeld en ter dood gebracht worden. Dit alles binnen het bestek van enkele dagen. We schrijven februari 1943.
21 jaar is deze Sophie Scholl, protestants en lid van de verzetsgroep 'Die weisse Rose'. Het leven is haar lief, maar omwille van de waarheid en de trouw aan haar broer en vrienden moet zij het prijsgeven. Vrijwillig en bewust, want in deze verschrikkelijke wereld van leugen en lafheid, van dwang en verraad, van miljoenen dodelijke slachtoffers wil ze getuigen van waarheid en vrijheid. Hoe zou zij die van hoogverraad wordt beschuldigd dan haar broer verraden en haar vrienden aangeven om een lichtere straf te krijgen? Die kans biedt de rechter van verhoor haar, maar zij bezwijkt voor die verleiding niet. 'Ja, ik heb de pamfletten verspreid, ik neem er de volle verantwoordelijkheid voor… und ich bin stolz darauf'.
Ik werd bij het zien van deze film sterk ontroerd door de fierheid en de vrijheid van dit kwetsbare mensenkind. Ook zulks vond plaats in die haast onvoorstelbaar barbaarse episode uit onze Europese geschiedenis: tegenspraak, verzet, trouw aan de vrienden en aan de waarheid. Onvergetelijk en bemoedigend. Het verplicht ons de mens en het mensenleven zéér lief te hebben.
Indrukwekkend vond ik ook de verfilming van de authentieke en zuivere wijze waarop het evangelisch geloof van Sophie Scholl een rol speelt in haar laatste dagen. Haar beroep op God en het geweten. Zelden hoorde ik zo'n heftige, godloochenende kreet als bij haar verhoorder: 'God bestaat niet!' Want dan, ja dan, zou alles wankelen en onder het oordeel komen- is daarbij de onderliggende, onuitgesproken gedachte.
Dan ook haar gebeden uit haar benauwdheid en verslagenheid. Vooral indrukwekkend vond ik dat zij zelf een gebed uitspreekt als ze vlak voor haar terechtstelling nog door de gevangenispastor bezocht wordt om vervolgens hem te vragen haar te zegenen. Dat doet hij op een waardige en waarachtige wijze. Als zij weggaat naar de plaats van executie spreekt hij de tekst uit Johannes: 'Niemand heeft grotere liefde dan wie zijn leven geeft voor zijn vrienden'. Een getuige van waarachtige humaniteit ook hij; dat in schrille tegenstelling tot de haar toegevoegde advocaat en de volstrekt aan het regiem gelijkgeschakelde en hondse rechtspraak.
Als een icoon op ons netvlies blijft ook staan de scène waarin Sophie afscheid neemt van haar broer Hans en een vriend op een kleine binnenplaats van de gevangenis, daartoe in de gelegenheid gesteld door een gevangenbewaarster. Ook die laatste weet van menselijke moed en menselijk erbarmen. Daarvan ontbreken de getuigen ons niet.
Vooral daarom moet men deze film zien. God bestaat en Hij laat zich niet onbetuigd. Ja, Hij komt om te oordelen de levenden en de doden.
Uit: In de Waagschaal. Nieuwe Jaargang 34. Nr.15 (5 november 2005)
21 jaar is deze Sophie Scholl, protestants en lid van de verzetsgroep 'Die weisse Rose'. Het leven is haar lief, maar omwille van de waarheid en de trouw aan haar broer en vrienden moet zij het prijsgeven. Vrijwillig en bewust, want in deze verschrikkelijke wereld van leugen en lafheid, van dwang en verraad, van miljoenen dodelijke slachtoffers wil ze getuigen van waarheid en vrijheid. Hoe zou zij die van hoogverraad wordt beschuldigd dan haar broer verraden en haar vrienden aangeven om een lichtere straf te krijgen? Die kans biedt de rechter van verhoor haar, maar zij bezwijkt voor die verleiding niet. 'Ja, ik heb de pamfletten verspreid, ik neem er de volle verantwoordelijkheid voor… und ich bin stolz darauf'.
Ik werd bij het zien van deze film sterk ontroerd door de fierheid en de vrijheid van dit kwetsbare mensenkind. Ook zulks vond plaats in die haast onvoorstelbaar barbaarse episode uit onze Europese geschiedenis: tegenspraak, verzet, trouw aan de vrienden en aan de waarheid. Onvergetelijk en bemoedigend. Het verplicht ons de mens en het mensenleven zéér lief te hebben.
Indrukwekkend vond ik ook de verfilming van de authentieke en zuivere wijze waarop het evangelisch geloof van Sophie Scholl een rol speelt in haar laatste dagen. Haar beroep op God en het geweten. Zelden hoorde ik zo'n heftige, godloochenende kreet als bij haar verhoorder: 'God bestaat niet!' Want dan, ja dan, zou alles wankelen en onder het oordeel komen- is daarbij de onderliggende, onuitgesproken gedachte.
Dan ook haar gebeden uit haar benauwdheid en verslagenheid. Vooral indrukwekkend vond ik dat zij zelf een gebed uitspreekt als ze vlak voor haar terechtstelling nog door de gevangenispastor bezocht wordt om vervolgens hem te vragen haar te zegenen. Dat doet hij op een waardige en waarachtige wijze. Als zij weggaat naar de plaats van executie spreekt hij de tekst uit Johannes: 'Niemand heeft grotere liefde dan wie zijn leven geeft voor zijn vrienden'. Een getuige van waarachtige humaniteit ook hij; dat in schrille tegenstelling tot de haar toegevoegde advocaat en de volstrekt aan het regiem gelijkgeschakelde en hondse rechtspraak.
Als een icoon op ons netvlies blijft ook staan de scène waarin Sophie afscheid neemt van haar broer Hans en een vriend op een kleine binnenplaats van de gevangenis, daartoe in de gelegenheid gesteld door een gevangenbewaarster. Ook die laatste weet van menselijke moed en menselijk erbarmen. Daarvan ontbreken de getuigen ons niet.
Vooral daarom moet men deze film zien. God bestaat en Hij laat zich niet onbetuigd. Ja, Hij komt om te oordelen de levenden en de doden.
Uit: In de Waagschaal. Nieuwe Jaargang 34. Nr.15 (5 november 2005)